Afvallen zonder te diëten: een schadelijke boodschap

Nu heel de wereld begint te snappen dat diëten niet werkt, zou je denken dat de focus op afvallen daarmee ook stilaan verdwijnt. Maar niets is minder waar. Want afvallen is nog altijd het hoogste doel, alleen gebeurt dat nu door *niet* te diëten.

Is het jou ook al opgevallen dat er meer en meer mensen zijn die roepen dat je kan afvallen zonder te diëten? Het lijkt echt een nieuwe trend te zijn, en nog een heel populaire ook.

Je moet weten waarom je eet, zodat je kan ingrijpen voordat je eet. Op die manier kom je weer op je natuurlijke gewicht terecht.

Als je intuïtief leert eten dan val je vanzelf af.

Door van jezelf te houden en je emotionele bagage los te laten, verlies je gemakkelijk die extra kilo’s.

Je bent volgens deze overtuiging dan niet meer op dieet – want je volgt geen strikte regeltjes over wat en hoeveel je mag eten – maar het resultaat is hetzelfde: je valt af.

Afvallen blijft belangrijk

En voor sommige mensen klopt dat inderdaad. Door kleine aanpassingen te doen in de manier waarop ze eten of door aan de slag te gaan met emotionele moeilijkheden, vallen ze af. Maar dat is lang niet het geval voor iedereen.

En door afvallen op de voorgrond te blijven plaatsen als een positief resultaat, hou je het idee in stand dat gewicht verliezen belangrijk is.

En dat vind ik problematisch. Niet alleen omdat ik het er gewoon helemaal niet mee eens ben, maar vooral omdat het schadelijk is om deze boodschap te blijven verkondigen. Wie zegt dat je ‘vanzelf’ kan afvallen zonder te diëten als je maar de juiste achterliggende dingen aanpakt, stelt de complexe werkelijkheid te simplistisch voor.

Ze houden dan geen rekening met tientallen andere factoren die allemaal een rol spelen in je huidige gewicht, zoals genetische aanleg of de omgeving waarin je opgegroeid bent. Ze negeren dan dat sommige mensen dik geworden zijn van medicatie die ze nodig hebben om zowel mentaal als fysiek te overleven. Ze sluiten dan hun ogen voor de grote groep dikke mensen die al van kinds af aan op dieet staan en nu een metabolisme hebben dat volledig overhoop ligt.

Dus nee, afvallen gaat niet voor iedereen ‘vanzelf’. En door die visie telkens opnieuw te gebruiken, houden ze impliciet de overtuiging in stand dat dik zijn je eigen schuld is. En dat vind ik heel schadelijk, want dat draagt bij aan de stigmatisering die er sowieso al ligt op dikke mensen.

Opnieuw gefaald

Daarnaast vraag ik me oprecht af hoe deze opvatting past binnen de boodschap van emotioneel welzijn. Want ook al is de boodschap dat het gaat om gezond eten of jezelf emotioneel helen, als er zo uitdrukkelijk vermeld wordt dat afvallen het resultaat daarvan is, dan is dat een belangrijk onderdeel van die boodschap.

Door zo hard de nadruk te leggen op dat afvallen, blijf je (gedeeltelijk) gericht op dat resultaat. Het wordt een voorwaarde waar je aan moet voldoen om van succes te kunnen spreken.

Maar wat dan als je je emotioneel beter voelt, maar niet afvalt? Of als je afvalt en daarna toch weer bijkomt? Dan heb je misschien wel al je emotionele blokkades opgelost, maar dan krijg je er gewoon eentje voor in de plaats, namelijk het gevoel dat je gefaald hebt omdat je niet bent afgevallen.

Zolang afvallen een rol blijft spelen, kan je emotioneel niet vrij zijn, want dan stel je een voorwaarde aan jezelf volledig accepteren. En die twee dingen gaan niet samen. Je kan jezelf niet volledig accepteren ‘op voorwaarde dat’. Die twee dingen staan lijnrecht tegenover elkaar.

Misleidend en schadelijk

Natuurlijk zijn er dan ook mensen die zeggen dat afvallen niet het hoofddoel is, dat het eerder een bijwerking is. En dat is inderdaad zo voor sommigen. Maar waarom wordt er dan zoveel nadruk op gelegd? Waarom kan de focus niet liggen op alléén het emotionele stuk of die gezonde relatie met eten? Is dat niet positief genoeg?

Want ook al zeg je dat het geen dieet is, als het doel is om af te vallen, dan ben je op dieet. En zolang dat stukje ‘en dan ga ik afvallen’ in je hoofd zit, blijft dat een doel – ook al is het dan bijkomend. En het is misleidend om het dan ‘niet diëten’ te blijven noemen. Want daarmee wordt de indruk gewekt dat je die emotionele bagage van diëten kan loslaten, terwijl het eigenlijk nog altijd blijft meespelen.

In mijn ogen is de belofte van afvallen zonder diëten dus niet zo onschuldig als het lijkt en is het belangrijk dat we kritisch blijven over dit soort boodschappen.