Help, ik ben dik en ongezond, wat nu?

We weten ondertussen dat gewicht niet gelijkgesteld mag worden aan gezondheid, maar wat als je dik bent en ook een aandoening hebt die geassocieerd wordt met gewicht, zoals diabetes? Dan nog is de oplossing niet om af te vallen.

Dik zijn staat niet automatisch gelijk aan ongezond zijn. Iedereen die een beetje tijd doorbrengt in de fat positive wereld kan deze leuze opdreunen. En terecht, want gewicht mag inderdaad niet verward worden met gezondheid. Dat weten we allemaal goed genoeg met ons verstand, maar voor veel dikke mensen blijft gezondheid iets wat hen heel hard doet twijfelen over hun gewicht – vooral als ze een aandoening hebben die in onze maatschappij geassocieerd wordt met dik zijn.

Want wat als je dik bent en diabetes hebt? Of slaapapneu? Of pijnlijke knieën? Dat zijn allemaal dingen die in onze gedachten gelinkt zijn aan dik zijn. Het is dan ook heel begrijpelijk dat veel dikke mensen zich schamen als ze zo’n aandoening krijgen, want ze zijn ervan overtuigd dat het hun eigen fout is: “Als ik niet zo dik was, dan was dit misschien niet gebeurd.” En de logische volgende gedachte is dat ze moeten afvallen om hun gezondheid weer onder controle te krijgen.

Diëten is niet de oplossing

Allemaal heel logisch, want dat is nu eenmaal de overheersende opvatting in onze maatschappij. Door allerlei boodschappen die we al van kinds af aan meekrijgen, zijn we er collectief van overtuigd dat dik zijn de oorzaak is van bepaalde aandoeningen en dat afvallen de remedie is.

Maar als dat zo zou zijn, waarom krijgen niet-dikke mensen deze aandoeningen dan ook? Ook dunne mensen kunnen diabetes of een hartaanval krijgen en slaapapneu of een hoge bloeddruk hebben. Bij hen ligt het dan duidelijk niet aan hun gewicht, dus waarom zou dat bij dikke mensen niet hetzelfde kunnen zijn? Het is niet logisch om alles zomaar op het gewicht van dikke mensen te schuiven als we weten dat gewicht bij andere mensen met dezelfde aandoeningen niet de oorzaak is.

En ook al zou gewicht de oorzaak zijn, dan is er nog altijd één heel groot probleem: er bestaat geen manier waarmee je veel kan afvallen en dat gewicht er op lange termijn ook af kan houden. Diëten werkt nu eenmaal niet voor de meerderheid van de mensen die eraan beginnen.

Dus als jij gaat afvallen, dan zit je na een aantal jaar hoogst waarschijnlijk weer op hetzelfde gewicht als toen je begon en ga je volgens de logica van ‘alles ligt aan je gewicht’ opnieuw dezelfde aandoening(en) ontwikkelen. Diëten is een tijdelijke ‘oplossing’ en eerder een garantie voor jojoën – toevallig ook iets wat geassocieerd wordt met bepaalde aandoeningen die we linken aan dik zijn.

Gewichtsneutrale behandeling

Dat is natuurlijk wel allemaal mooi in theorie, maar ondertussen heb jij wel diabetes of pijnlijke knieën en wat dan? Veel mensen vinden gezondheid nu eenmaal belangrijk en willen binnen hun mogelijkheden zo gezond mogelijk leven. En als afvallen niet de oplossing is, wat moet je dan doen?

De manier om als dik persoon om te gaan met bepaalde aandoeningen is dezelfde manier waarop niet-dikke mensen ermee omgaan. Zo simpel is het. De dingen die niet-dikke mensen doen of voorgeschreven krijgen als ze een bepaalde aandoening hebben, zijn ook de dingen die jij kan doen om die aandoeningen onder controle te houden voor zover dat mogelijk is.

Heb je diabetes? Dan kan je medicatie nemen of insuline spuiten en met je dokter bekijken wat er nog mogelijk is. Heb je pijnlijke knieën? Dan moet je misschien eens naar een kinesitherapeut gaan of een operatie overwegen. Heb je slaapapneu? Dan heb je een cpap-machine of een MRA-beugel nodig. Wil je je algemene gezondheid verbeteren? Dan kan je je beter focussen op gezonde gewoontes, zoals voldoende groenten en fruit eten, voldoende bewegen, gematigd drinken en niet roken, want die dingen dragen allemaal bij aan je gezondheid, ongeacht je gewicht.

De juiste zorgverlener

Jammer genoeg is dat niet altijd zo simpel. We zijn op dat vlak afhankelijk van dokters en andere zorgverleners en die kijken soms niet verder dan het gewicht van hun dikke patiënten. Als zij je klachten niet serieus nemen en alleen maar een dieet voorschrijven, dan wordt het natuurlijk moeilijk om op een gewichtsneutrale manier te focussen op je gezondheid.

Het is dan ook belangrijk om een goede dokter te hebben die je hierin steunt. En dat betekent misschien ook dat je van dokter moet veranderen om de zorg te krijgen die jij nodig hebt en verdient. Dat is niet altijd een optie, dat besef ik, dus als je met een kortzichtige dokter opgescheept zit, kan je alleen maar doen wat lukt binnen de mogelijkheden.

Toch moet je altijd blijven onthouden dat diëten niet de oplossing is. Want ook als je bepaalde aandoeningen hebt die de hele wereld associeert met dik zijn, dan is het nog altijd geen goed idee om jezelf uit te hongeren en geobsedeerd bezig te zijn met eten en je lichaam, om daarna weer aan te komen en heel de cyclus opnieuw te starten. Dat lijkt me op geen enkele manier een duurzame oplossing om je gezondheid te bevorderen.

Voor alle duidelijkheid ook even een disclaimer: ik ben geen arts en heb geen medische achtergrond. Dit artikel is dan ook op geen enkele manier een vervanging voor medisch advies. Alles wat met gezondheid te maken heeft, kan je het beste bespreken met je behandelende hulpverlener.