Waarom diëten niet helpt om af te vallen

Van diëten ga je niet afvallen, omdat diëten nu eenmaal niet werkt. Maar waarom is dat zo? Hoe komt het dat de meeste mensen op lange termijn niet blijvend afvallen? Wel, dat heeft te maken met hoe jouw lichaam werkt.

Gebaseerd op het artikel How weight loss attempts backfire van Meredith Noble (Made on a Generous Plan).

Misschien heb je het zelf al wel ervaren: je gaat op dieet en valt 10 kilo af, maar na een jaar zit al dat gewicht er weer aan met nog een paar extra kilootjes. Je probeert dieet na dieet en elke keer lukt het je om af te vallen. Voor een tijdje. Maar na al die jaren en al die moeite ben je nu nog altijd dik.

Je denkt waarschijnlijk dat het aan jou ligt dat je nog steeds niet afgevallen bent. Dat jij gewoon niet genoeg je best gedaan hebt of dat je te weinig doorzettingsvermogen hebt. Maar dat is niet waar. Want uit onderzoek blijkt dat diëten niet werkt om langdurig gewicht te verliezen voor de grote meerderheid van mensen die ermee beginnen.

Toestand van hongersnood

Maar als het niet aan jou ligt, wat zorgt er dan wel voor dat diëten niet werkt? In het kort: jouw lichaam is ervoor gemaakt om je te beschermen tegen ondervoeding en doet er alles aan om jouw gewicht te behouden.

Als jij op dieet gaat, dan ga je minder eten. Alleen weet jouw lichaam niet dat dat komt omdat jij in een maatje (of twee) kleiner wilt passen. Het denkt dat er geen voedsel te vinden is en concludeert: uh oh, hongersnood! En omdat jouw lichaam je wilt beschermen, gaat het allerlei fysiologische technieken inzetten om jouw gewicht weer op peil te krijgen.

Dat is ongeveer hetzelfde wat er gebeurt als het je temperatuur regelt. Je lichaam voelt zich het meest comfortabel bij een bepaalde temperatuur. Dus als je het (te) warm hebt, dan begin je te zweten om weer af te koelen. Heb je het koud? Dan krijg je kippenvel zodat je weer kan opwarmen tot de gewenste temperatuur.

Dat is net zo met je gewicht. Om je gewicht op peil te houden past je lichaam een hoop trucjes toe die ervoor zorgen dat je meer gaat eten en minder energie gaat verbruiken. En je hebt niet eens door dat dit gebeurt, maar intern worden er allerlei dingen in gang gezet die jou onbewust richting een bepaalde keuze duwen.

Interne trucjes

Om te beginnen zorgt je lichaam ervoor dat je een beetje geobsedeerd geraakt door eten. Je gaat bijvoorbeeld meer aan eten denken en merkt beter op wanneer er eten in de buurt is. Je krijgt ook meer zin in eten en je wordt aangetrokken door een grotere waaier aan voedsel.

Bovendien voel je je ook minder snel vol als je eet. Dat komt omdat bepaalde hormonen (zoals leptine en ghreline) verstoord geraken in je lichaam, waardoor je meer moet eten om je even voldaan te voelen na een maaltijd.

Daarnaast gaat je lichaam ook energie besparen. Bijvoorbeeld door je spiermassa te verminderen. Want spieren vragen meer energie dan vet, dus als je minder spieren hebt, dan heeft je lichaam minder energie nodig om te overleven. En om nog meer energie te besparen ga je minder zin krijgen om te bewegen. Je wordt loom en sporten trekt je niet echt aan.

Nog een ander trucje is dat je metabolisme verlaagt. Je metabolisme verwijst naar de manier waarop je lichaam eten verwerkt. Als dat naar beneden gaat, verbruikt je lichaam minder calorieën en slaat het energie op. Met andere woorden: het wordt steeds moeilijker om nog meer af te vallen.

En tegen die slimme trucjes kan je je een tijdje verzetten, maar op een gegeven moment kan je wilskracht daar niet meer tegenop. Je natuurlijke overlevingsmechanisme is gewoonweg te sterk. En dan ga je dingen eten die je je daarvoor ontzegd hebt. Alleen heeft dat dus niets te maken met dat je geen doorzettingsvermogen hebt, maar wel met je lichaam dat jou onbewust (maar dwingend) die beslissing heeft opgelegd. Met als gevolg dat je weer bijkomt en je lichaam er nog wat extraatjes aan toevoegt als garantie voor de volgende keer dat er een hongersnood (lees: dieet) komt. En wanneer die volgende keer daar is, begint alles weer van voor af aan.

En dat is dus de reden waarom je van diëten niet gaat afvallen.